Steeds meer voermerken komen met de zogenoemde ‘balancer’. Een klein brokje met alle benodigde vitaminen, mineralen en soms ook eiwitten. Hoewel de brokjes nog voornamelijk door particulieren worden gevoerd, zijn we benieuwd wat dit nieuwe voeren voor hippische bedrijven kan betekenen.
En toevallig heeft veterinair en voedingsspecialist drs. Annette van Weezel Errens over dat nieuwe voeren recent een boek uitgegeven. Al na haar afstuderen in 2004 begon ze te onderzoeken wat nu echt de behoeftes zijn van een paard. Hieruit bleek dat het traditionele voeren hier niet op aansloot. Op dat moment bestond er nog geen voer wat daarbij paste bij de visie die zij ontwikkelde op het voeren, dus startte ze haar eigen merk Equilin. Een van de eerste merken die de balancer introduceerde.
Nieuwe welzijnsnorm
Wat Annette eerder al ondervond werd in 2018 internationaal aangenomen als nieuwe welzijnsnorm, onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek. “Dit houdt in dat een paard minimaal 1,5% van zijn eigen lichaamsgewicht in droge stof nodig heeft voor een vitaal lichaam en gezonde geest. Dit betekent echter wel in veel gevallen dat paarden hierdoor een dubbele portie ruwvoer nodig hebben. Dit geeft ook een dubbele portie energie en eiwit, waardoor krachtvoer niet altijd meer een goede aanvulling is. Dit vult weliswaar de vitaminen, mineralen en eiwitten aan, maar zorgt ook voor extra energie in suikers en zetmeel. Iets wat, als paarden en pony’s ook onvoldoende bewegen, welzijnsaandoeningen zoals insulineresistentie, staart- en maneneczeem en de pijnlijke hoefbevangenheid tot gevolg kan hebben. De paarden van nu hoeven echt niet heel zwaar meer te werken, waardoor we snel overvoeren. Dat was voor mij de reden om een balancer te gaan maken.”
Krachtvoer zonder energie
Een balancer is simpel gezegd: krachtvoer zonder energie. “Het doel van de balancer is het aanvullen van vitaminen, mineralen, soms eiwitten en daarnaast bij Equilin ook de darmflora ondersteunen door het toevoegen van probiotica. Een gezonde darmflora zorgt voor een goede vertering van de voedingsstoffen en alleen dan kan een paard ook daadwerkelijk alle energie uit het ruwvoer goed opnemen. Ook kan er in een balancer prebiotica zitten. Prebiotica is eigenlijk niets anders dan de vezels uit grassen, groenten en kruiden. Als dit voldoende in een voeder zit dan wordt je paard weerbaarder en meer tevreden. Daarnaast is niet elke balancer hetzelfde, ook al zitten er volgens het etiket dezelfde stoffen in. De kwaliteit kan hierbij behoorlijk verschillen en daarmee ook het effect in het lichaam. In het meeste ruwvoer zit bijvoorbeeld weinig zink en selenium, maar dit moet wel goed (organisch) gebonden zijn anders wordt het nog steeds niet goed opgenomen. Een hoop weerstandproblematiek komt voort uit een tekort aan selenium, koper en zink. Het draait dus niet alleen om de juiste waardes, maar ook om de kwaliteit en verbindingen.” Een klein brokje met hoge waardes aan vitaminen en mineralen is dus niet per se een uitgebalanceerdere voeder.
Lage trainingsintensiteit
Volgens Annette is een goede balancer bij uitstek geschikt voor paarden met een lage trainingsintensiteit. “Als we naar de huidige ruwvoernorm voeren dan zit het omslagpunt bij een paard dat elke dag rond één uur training krijgt op L/M-niveau. Onder deze intensiteit heeft een paard in principe geen extra energie nodig naast goed ruwvoer en kan een balancer heel geschikt zijn. Daarnaast bestaat ruwvoer vaak maar uit één of enkele grassoorten wat de darmflora ook niet ten goede komt. Andere voedingsstoffen of speciale prebiotica die ook in sommige balancers zitten voegen meer variatie toe.
Boven dat omslagpunt is een balancer alleen niet genoeg en heeft je paard wel extra energie en eiwit nodig, maar echt niet meer de kilo’s krachtvoer van vroeger. Of je kunt kijken naar wat rijker ruwvoer, dit geeft het paard over het algemeen prettigere energie uit de vertering hiervan.”
Betere vertering
Die prettige energie is iets wat je graag wilt bij manegepaarden en waardoor een balancer ook voor deze paarden heel bruikbaar kan zijn. “Al werken manegepaarden vaak wel iets meer dan het eerdergenoemde omslagpunt, waardoor er meer energie nodig kan zijn. Dat zou je kunnen oplossen door een halve dosering van de balancer te combineren met een halve dosering krachtvoer. Voor de darmbalans kan dit nog wel eens gunstiger uitpakken. Een verstoorde darmbalans kan bijvoorbeeld komen door antibiotica, ziekte, beschimmeld voer, maar ook suikers en zetmeel uit krachtvoer en nat ruwvoer. Hierdoor kan een paard zijn voer niet goed verteren, waardoor je denkt dat je extra brok moet bijvoeren. Maar dit houdt het probleem in stand en het paard gaat zich er niet prettiger bij voelen.
Onbewust met voer bezig
De formule van een balancer wordt vaak gemaakt op basis van het aanvullen van het gemiddelde ruwvoer. Iets wat natuurlijk heel variabel is. “Een balancer is dus nooit 100% de oplossing, maar als het in 80% wel zo is dan is dat voor gezonde paarden goed genoeg. Daarbij varieert het ruwvoer meestal ook voortdurend door andere partijen. Voor eigenaren is het dus altijd slim om het ruwvoer te analyseren – helemaal bij veterinaire problemen – en vanuit daar het aanvullende dieet pas te bepalen. Hoewel we al een enorme verandering in de manier van voeren zien, zijn we daarin nog steeds veel te onbewust met ons voer bezig.
Om nog even terug te komen op een lage waarde van selenium in ruwvoer, in sommige partijen zit dit juist wel veel. Iets wat je eigenlijk graag wilt weten voordat je het voer aanvult. Je wilt immers geen overschot voeren omdat dit tot problemen kan leiden. Tegenwoordig zijn er online allerlei onlinecursussen te volgen van vermeende voedingsexperts. Belangrijk is om naar informatie op zoek te gaan die onderbouwd wordt door gekwalificeerde professionals. Hopelijk draagt het boek ‘Het Nieuwe Voeren’ daaraan bij.”
