Het lijkt dit jaar wel natter dan ooit tevoren terwijl de zomer droger was dan ooit. Waar gaat het heen en hoe kunnen we onze bodems onderhouden? Om deze vraag te beantwoorden gingen we in gesprek met Fauve Henst, bodemspecialist bij de ZLTO.
Nog steeds droog
Volgens Fauve Henst heeft het afgelopen periode inderdaad veel geregend. “Maar als je kijkt naar het grondwater dan is het nog steeds droog.” Dat is misschien moeilijk te begrijpen op het eerste gezicht, want we zien allemaal weilanden blank staan en veel blubber in de paardenweides. Henst legt uit dat dit komt doordat het water niet goed afgevoerd kan worden. “Dit komt vaak door een verstoring of verdichting van de bodem. De bovenste laag lijkt heel nat en dat is hij ook, maar daaronder zit een harde laag waar het water niet doorheen trekt. En dus blijft je bodem droog, maar je weiland een natte modderpoel. Om erachter te komen of je te maken hebt met een verdichte bodem is het verstandig om dit te testen. Niet alleen nu, maar ook in de zomer, zodat je vergelijkingsmateriaal hebt om een goed plan op te stellen. Daarnaast is een goede afwatering ook gewoon heel belangrijk.”
Gras laten groeien
Als we vragen wat we hier dan aan moeten doen dan blijkt het antwoord hierop nog niet zo eenduidig te zijn. “Elke bodem is anders en vergt dus ook een andere aanpak. Wel is het zo dat wortels ervoor zorgen dat het water makkelijker weg kan en dus beter de bodem in kan trekken. Een gezonde grasgroei voorkomt een verdichting van je bodem. De enige manier om de kwaliteit van je bodem te behouden is dus door hier gras te laten groeien. Iets wat afgelopen zomer niet iedereen is gelukt en deels het probleem in de natte periode veroorzaakt. Eigenlijk zou je al in de zomer moeten beginnen met het gezond houden van je grasmat. Met die droogte is water daarbij het allerbelangrijkste. Gras heeft water nodig om te kunnen groeien. In periodes met weinig regen kost dat echter wel veel werk en vooral voor paardenhouders is dat een heftige oplossing die veel kosten met zich mee kan brengen. Toch is het goed om dit eens te overwegen, want het scheelt in ruwvoer. Daarnaast zorgt het voor het behoud van je gras, waardoor het niet eerst tot leven moet komen bij de eerste regen, maar gewoon direct door kan groeien.”
Losmaken
Wanneer uit onderzoek blijkt dat je echt een verdichte laag hebt dan kun je deze volgens Henst loshalen. “Maar je moet wel eerst meten of dit zo is. Om het los te maken heb je bijvoorbeeld woelers met ijzeren poten die door je grasland gaan waarna je met een rol over je grasland heen gaat. Dit geeft wortels meer kans om zich te ontwikkelen. Ook ploegen, vrezen en vervolgens opnieuw inzaaien is een manier om je bodemdichtheid aan te pakken.”
Overbegrazen
Hierboven vertelde Henst al dat gras zorgt voor een goede afwatering, maar gras zorgt sowieso voor een hele gezonde bodem. “Elke keer dat het gras afgegraasd wordt, sterft er een stukje wortel af en groeit er vervolgens een nieuwe voor in de plaats. Deze plantdelen blijven in de bodem achter en worden verteerd door het bodemleven wat zorgt voor activiteit in je bodem. Dit zorgt weer voor de vorming van nieuwe nutriënten als voeding voor de plant én voor bijvoorbeeld wormengangen, waardoor de waterbuffercapaciteit beter wordt en je bodem zichzelf gezond en vitaal houdt. Op paardenbedrijven wordt het grasland echter vaak overbegraasd, waardoor het gras niet de kans krijgt om zich te herstellen. Belangrijk is om dit te voorkomen en een systeem te creëren waardoor je het gras om de vijf dagen rust geeft, zodat het kan terug groeien. Voor het behoud van een gezonde bodem en een goede grasmat is dit veel beter.”
Bemesten
Om het gras nog een extra boost te geven zou je het kunnen bemesten vanaf 15 februari. “Maar hierbij moet je wel opletten dat je gras niet gelijk te rijk wordt”, waarschuwt Henst. “In het begin van het seizoen groeit het van zichzelf vaak al wel goed en gras moet ook al groeien voordat je begint met bemesten. Wanneer je dit wilt checken dan zou je een gat kunnen graven om te kijken of je genoeg witte wortels ziet, wat aangeeft dat ze groeien. Wanneer het nog te koud is, groeit het gras in februari nog niet genoeg. De reden waarom er soms bij paardenweides pas later wordt bemest heeft te maken met de hoge voedingswaardes, die erbij komen kijken als je veel bemest in de eerste snede. De meeste paardenhouders strooien dan kunstmest op hun wei, maar dit moet je wel alleen doen al het regent of je kunt beregenen. Koeiendrijfmest zou voor de bodem echter wel beter zijn. Kunstmest is voornamelijk voeding voor de plant en doet niet zo veel voor de bodem. Maar met drijfmest voeg je juist wel organisch materiaal toe waardoor je ook het bodemleven wat meer op gang brengt. Al is het goed om bodemmonsters te steken om echt uit te vinden wat je bodem nodig heeft. Als je dit wilt, zou je het nu moeten doen, want dit is de ideale tijd.”
Volgens de ZLTO zijn bodem- en graslandbeheer thema’s binnen de paardenhouderij waar nog kansen liggen voor een optimaliseringsslag. Om de nutriënten in de agrarische sector efficiënter te benutten en daardoor minder uitspoeling te realiseren zijn ze het project BodemUP zijn gestart. Samen met een bodemcoach wordt onderzocht op welke manier ze de bodemkwaliteit kunnen optimaliseren.
Vond je dit artikel interessant? Bekijk dan ook het artikel over paardenboxen en (ver)delen van paarden.
Wil je tweemaandelijks op de hoogte gehouden worden over alles wat er in de hippische sector speelt? Sluit dan voor maar €44,50 per jaar (6 nummers) een abonnement af op de Hippische Ondernemer.
