Langzaam maar zeker verdwijnen de warmere temperaturen, de dagen worden korter en de weersomstandigheden guurder. Voordat sneeuw en ijs hun intrede doen, doen ondernemers er goed aan om hun voorzieningen winterklaar te maken. Wij geven tips over wat er bij de start van het koude seizoen in de gaten moet worden gehouden.
Watervoorziening
In de winter is de watervoorziening vaak een van de lastigste en meest kosten- en tijdsintensieve problemen. In stallen kan dit worden opgelost met drinkbakken met geïntegreerde verwarming of met een circulatiesysteem. Bij een circulatiesysteem wordt het water continu door het leidingcircuit gepompt. Stromend water bevriest minder snel en bevat bovendien aanzienlijk minder bacteriën dan stilstaand water.
Naast deze bescherming door beweging beschikken circulatiesystemen ook over een verwarming. Hierdoor circuleert verwarmd water door de leidingen en blijven zowel leidingen als drinkbakken ook bij lage temperaturen vorstvrij.
Als alternatief voor een circulatiesysteem kunnen verwarmde drinkbakken worden toegepast, eventueel in combinatie met een leidingverwarming die vaak al aan de drinkbak is bevestigd. Extra isolatie rond de overige leidingen zorgt voor aanvullende bescherming, zodat leidingen, ventiel en drinkbak warm blijven. Voor zowel circulatieverwarming als verwarmde drinkbakken en leidingverwarming is een stroomaansluiting nodig. Circulatiesystemen vereisen bovendien een leidingaanleg met een heen- en terugstroom van water. Dit roept de vraag op hoe de watervoorziening kan worden geregeld op plekken zonder water- of stroomaansluiting, zoals paddocks.
In paddocks kan drinkwater via een IBC-container aangeboden worden. Een IBC-container kan makkelijk geïsoleerd worden. De ruimte tussen het geraamte en het plastic van de IBC-container kan worden opgevuld met isolatiemateriaal. Belangrijk is ook dat zowel de IBC-container als de ondergrond van de drinkbak een zekere afstand tot de grond hebben, om bevriezing van onderaf te voorkomen. Een stuk hout in het vat voorkomt bovendien dat het water aan de oppervlakte bevriest. Daarnaast, of als alternatief, kan het drinkwater enigszins worden verwarmd met een drinkwaterverwarmer die op zonne-energie werkt, zonder dat er een stroomaansluiting nodig is.
Rijbanen en bodems
Niet alleen de drinkbakken, maar ook de rijmogelijkheden zijn afhankelijk van water: in de zomer moet er voldoende worden bewaterd om stofvorming te voorkomen, in de winter is vaak een teveel aan water juist het probleem. Ook in dit geval zijn er verschillende varianten om het probleem op te lossen.
Laten we beginnen bij de buitenrijbaan. Het toverwoord voor een goede droge buitenbaan in de winter is drainage. Zo kan overtollig water met goed aangelegde drainagebuizen worden afgevoerd. Naast een passend afschot moet er ook in meerdere lagen worden gewerkt. Toch kan er, op met zorg aangelegde rijbanen, waterophoping ontstaan. Eenvoudig maar effectief is het dan om naar de zijkant toe afwaterende sleuven te maken.
Daarnaast is een praktisch en eenvoudige truc tegen vorst in zowel de binnen als buitenrijbanen magnesiumchloride. Magnesiumchloride helpt om in koudere periodes het vriespunt van water in de bodem te verlagen en maakt de bodem langer berijdbaar. Bij de aankoop moet er wel op worden gelet dat alleen magnesiumchloride wordt gekocht, zonder toevoeging van natriumchloride, omdat dit de hoeven van de paarden kan aantasten. Het poeder kan over de rijbanen worden uitgestrooid en vervolgens met een rijbodemvlakker worden ingewerkt. In buitenrijbanen moet dit proces meestal vaker worden herhaald, omdat het poeder door regen wordt weggespoeld. In de binnenrijbaan kan het twee tot drie keer worden gestrooid, afhankelijk van de kou; op buitenterreinen om de vier weken. Bovendien moeten de bodems in de buitenlucht dagelijks na gebruik worden geëgaliseerd, zodat er geen bevroren kuilen kunnen ontstaan.
Aanvullende aanbiedingen in de winter
Longeercirkels en solaria zijn in de winter bijzonder populair. Voor minstens één solarium zijn relatief weinig voorbereidingen nodig en het biedt bovendien het voordeel dat je hippische accommodatie met een extra aanbod kan worden uitgebreid. Dankzij het infraroodlicht wordt de doorbloeding gestimuleerd, zorgt het voor ontspanning, voorkomt spierpijn en droogt het paard.
Andere aanvullende voorzieningen in de winter zijn verwarmde ruimtes, bijvoorbeeld om dekens te drogen of om pensionklanten een plek te bieden om op te warmen bij voorkeur met automaten voor warme dranken zoals koffie en thee. Tevens kan een verwarmde zadelkamer ervoor zorgen dat zadels en hoofdstellen niet hard, broos of beschadigd raken.
Voer
In de winter hebben paarden een verhoogde behoefte aan ruwvoer, omdat er op de weiden nauwelijks nog voedzaam gras beschikbaar is. Om de kwaliteit van je ruwvoer te waarborgen is vooral in de winter een goede weerbestendige opslag belangrijk. Het beste is een vaste hooiopslag in de vorm van een schuur of loods. Hoewel dit in eerste instantie een investering vraagt, is het op de lange termijn de meest betrouwbare en kosteneffectieve oplossing. Opslag onder een afdekzeil vergroot het risico op vocht, inregenen en kwaliteitsverlies. Ook het vaker laten leveren van kleinere hoeveelheden hooi brengt uiteindelijk extra kosten met zich mee, waardoor investeren in een eigen droge opslag verstandiger is.
Daarnaast is niet alleen de opslag zelf, maar ook de inrichting ervan van groot belang. Het gebruik van pallets tussen het hooi en de vloer, en tussen de hooibalen onderling, voorkomt vochtproblemen. De opslag mag niet te vol worden, zodat voldoende luchtcirculatie mogelijk blijft. Met name ventilatie aan de bovenzijde, bijvoorbeeld via een luchtnok, helpt om vochtophoping tijdens natte en stormachtige winterperiodes te voorkomen.
Ook bij krachtvoer zijn goede opslagomstandigheden belangrijk. Krachtvoer moet beschermd worden tegen knaagdieren en hun uitwerpselen, omdat muizen en ratten in de winter beschutting zoeken in stalgebouwen. Een goed georganiseerde en opgeruimde voerkamer helpt hierbij, eventueel aangevuld met natuurlijke muizenbestrijding. Tot slot is het belangrijk dat stalbeheer, zadelkamer en voerkamer duidelijk van elkaar gescheiden blijven en dat in de voerruimtes orde en netheid worden gehandhaafd.
Uitloop
Naast voldoende ruwvoer zorgt natuurlijk ook beweging voor warmte. Daarom zijn paarden juist in de winter erg blij met een uitloopmogelijkheid in bijvoorbeeld een paddock. Om te diepe, natte en gladde ondergrond in de paddock te voorkomen, kan ook op kostenbesparende wijze het een en ander worden gedaan. Het begint met de indeling van het terrein. Wie kan, zou voor de winterweiden stukken moeten afrasteren met een zo goed mogelijke doorlatende bodem, bij voorkeur met een lichte helling. Zo kan het water naar beneden en naar de zijkanten weglopen. Ook al zijn grote oppervlakken vaak schaars, juist in de winter beschermen grote oppervlakken in combinatie met een laag paardenbestand de weiden en uitloopgebieden tegen te grote beschadiging van het gras door de paarden.
Zeer praktisch in gebruik en bovendien uiterst effectief zijn paddockroosters. Ze zorgen voor een stevige ondergrond en grip, wat bijvoorbeeld rond hooiruiven of bij in- en uitgangen van de weide of paddock nuttig is. Als alternatief kan op zulke intensief gebruikte plaatsen ook de grond worden uitgegraven, opgevuld worden met grind en afgedekt met zand.
Winter voorbereiding
Er is dus veel te doen voordat de winterperiode kan beginnen. En om te voorkomen dat dit elk jaar opnieuw veel werk betekent, is het de moeite waard om goed na te denken over verbeteringen op het bedrijf en investeringen te doen voor het winterklaar maken hiervan. Want en goed geplande en gebouwde stal heeft meestal geen aparte winter voorbereiding nodig.
Bron: FNRS / het Duitse vakblad Pferdebetrieb
