Regelmatig verschijnt er een bericht in de nieuwsfeed over ontsnapte paarden, veelal uit weilanden. Als bezorgde paardeneigenaar wil je dit natuurlijk voorkomen en er is goed nieuws want dat kan! Hilko Dammer van KOLTEC uit Breda is dé specialist op het gebied van elektrische afrasteringen en legt ons haarfijn uit hoe we onze viervoeters binnen de afrastering houden.
- Strakke geleiders
Hilko Dammer van KOLTEC, de Nederlandse producent van schrikdraad en afrastering, drukt ons op het hart dat een goede installatie de sleutel tot succes is. “Een van de punten van een goede installatie is dat het draad, koord of lint strak staat. Een slap koord of lint wikkelt veel sneller om de benen van het paard als ze langs de omheining gaan rollen of iets dergelijks. Ook wanneer paarden door een slaphangende afrastering proberen te vluchten, omdat ze schrikken, dan is de kans op verwondingen groter dan bij een strakgespannen afrastering. Het angstbeeld van elke paardeneigenaar. Over het algemeen hangen de draden, koorden of linten van veel afrasteringen er te slap bij. Een belangrijk punt om eens bij jouw weide te gaan checken.” Maar dat is niet het enige volgens Hilko Dammer. “De elektrische spanning/voltage moet zo hoog mogelijk zijn. Om een betere spanningsverdeling te krijgen – als je gebruik maakt van meerdere lijnen boven elkaar – dan moet je de lijnen altijd op meerdere punten met elkaar verbinden voor een betere spanningsverdeling en betere geleidbaarheid in je afrastering.”
- Goede geleiders
Om de stroom rond je omheining te geleiden, heb je een goede afrastering nodig. Hilko Dammer legt uit dat dit vaak gemaakt is van kunststof met daarin RVS en/of koperdraden verwerkt voor de geleiding. “Deze geleiders worden mee geweven in koord, lint of draad. Om het iets begrijpelijker te maken, enig uitleg. Als je over elektra praat dan heb je te maken met weerstand (Ohm), stroom (Ampère) en spanning (Voltage). Spanning kun je vergelijken met de druk op een waterleiding. Het schrikdraadapparaat zet druk op de geleiders, maar alleen met die druk gebeurt niets. Pas als er een dier tegen de afrastering komt dan gebeurt er pas wat, dan gaat er een stroom lopen. Dit is vergelijkbaar met het opendraaien van de waterkraan. Op het moment dat de geleidbaarheid van het materiaal in de afrastering laag is, dus een hoge weerstand heeft, dan kan de stroom hier moeilijk doorheen. Dit is vergelijkbaar met water door een dun buisje over lange afstand willen pompen. Als een dier dan tegen de omheining komt dan merk je dat de spanning sterk inzakt en de afgegeven schok niet optimaal is. Iets wat je helemaal niet wil, omdat juist dat schrikeffect de dieren binnen de afrastering houdt. Een sterk apparaat kan dus een slechte geleidbaarheid van de afrastering niet compenseren. Daarom is een goede afrastering opgebouwd met producten die een zeer goede geleidbaarheid hebben, dus met een lage weerstand. De dikte van de geleiders speelt daarbij een belangrijke rol. Hoe dikker de geleiders hoe beter de stroom erdoorheen komt. We hebben voor de professionele markt, met Hippo Long Life een geweldig product ontwikkeld. Een sterk en enigszins stug product met een hele goede geleidbaarheid. Dit product laat zich met de juiste accessoires gemakkelijk installeren en onderhouden. Verder is er Long Life Cable beschikbaar, een staaldraad met een kunststof ommanteling en koolstofbanen die de spanning naar buiten afgeven. Een sterk, stug en glad product waar paarden niet zo snel in verstrikt raken. Long Life Cable vraagt echter wel een professionele installatie.”
- Onderhouden
Volgens Hilko Dammer kiezen veel mensen voor lint omdat dit minder snijdt en beter zichtbaar is. “En dat klopt, maar lint is ook onderhoudsgevoeliger. Het gaat makkelijker wapperen door de wind en slap hangen waardoor je omheining na twee jaar al niet netjes meer is, maar vooral ook niet meer veilig is. Door het vele bewegen breken er ook veel geleiders in het lint waardoor er onderbrekingen optreden. Koord is minder gevoelig voor wind en blijft langer strak staan, waardoor je minder werk hebt om het koord zo nu en dan weer strak te trekken. Voor beide producten zijn overigens goede spanners beschikbaar die het onderhoud een stuk gemakkelijker maken.”
- Voldoende vermogen
Het schrikdraadapparaat is terloops al een aantal keer de revue gepasseerd en natuurlijk is dit belangrijk. “Als de rest niet op de goede manier geïnstalleerd is dan kan je nog zulke mooie producten hebben en voldoende vermogen, maar zal het nooit in zijn geheel functioneren”, vertelt Dammer. “Toch is voldoende vermogen bij een goede installatie heel belangrijk. Naarmate je afrastering langer is, moet je apparaat meer vermogen hebben. De lengte is hierbij de enkelvoudige lengte van de afrastering. Heb je drie koorden hangen dan tel je deze dus niet bij elkaar op, maar tel je dit als één. Op de afrastering wil je minimaal 3.000 Volt hebben, voor een goed schrikeffect. Optimaal is 7.000 à 8.000 Volt, maar een hoge spanning zorgt er ook voor dat fouten sneller aan het licht komen. Zoals isolatoren die te dicht aan de paal zitten of verkeerd gelegde knopen die bij een hogere voltage veel sneller gaan vonken, helemaal bij regen of mistig weer. Deze vonken trekken de spanning naar beneden en hebben dus een negatieve invloed op je afrastering.”
- Aarding
Daarnaast is de aarding van je installatie is een vaak onderschat gegeven volgens Hilko. “Bij een afrastering is de aarding een cruciaal onderdeel van de installatie. Het is geen veiligheid zoals bij een netstroominstallatie, maar functioneel. De stroom uit je schrikdraadapparaat moet via het dier, door de grond terug naar je apparaat. Als dit circuit niet goed is opgebouwd, zal dat ten koste gaan van de effectiviteit van je afrastering. Veel voorkomende problemen met de aarding zijn terug te voeren op een droge of bevroren grond die niet geleidt en te weinig aardingscapaciteit heeft, dat wil zeggen te korte en/of te weinig aardpennen in verhouding tot het vermogen van het apparaat en perceeloppervlakte. Of de aarding in orde is, kun je eenvoudig testen door in de afrastering een zware kortsluiting te maken door bijvoorbeeld een paar ijzeren palen tegen het raster te leggen en dan op de aardpen te meten of er spanning op staat. De spanning moet dan lager zijn dan 300 Volt. Als dit hoger is, dan moet de aarding verbeterd worden door bijvoorbeeld één of meer aardpennen erbij te plaatsen.”
- Hoogwaardige reparaties
We weten allemaal dat er wel eens iets stuk gaat of opnieuw aangelegd moet worden waardoor je twee losse stukken afrastering aan elkaar wilt verbinden. Knopen is volgens Hilko Dammeruit den boze. “Bij een dunne draad heb je met een goede platte knoop kans op een redelijke verbinding, maar als je lint of koord aan elkaar wilt verbinden met een knoop, dan werkt dit niet. Je krijgt dan kunststof op kunststof waardoor de geleiders niet goed met elkaar worden verbonden. Door deze slechte verbinding kan het zomaar zo zijn dat je bijna de helft aan spanning verliest binnen tien centimeter. Het kan ook voorkomen dat het gaat staan vonken waardoor het koord of lint doorbrandt. Knopen is dus uit den boze. In plaats daarvan heb je hele goede koord- en lintverbinders die relatief weinig kosten en een goede verbinding tot stand brengen. Hiermee houd je een optimale geleiding en nauwelijks spanningsverlies.”
- Meten is weten
Tot slot is het belangrijk om de spanning regelmatig te controleren om eventuele gebreken op te sporen. Hilko Dammer legt uit dat hier verschillende mogelijkheden voor zijn. “Bijvoorbeeld schrikdraadapparaten met een display die de exacte spanning aangeven eventueel uitgebreid met een alarm dat afgaat als de spanning onder de 2.000 Volt komt. Daarnaast hebben we handige spanningstesters op zakformaat met een ingebouwd mes. De tool die iedere paardenhouder eigenlijk op zak zou moeten hebben als ze de weide in gaan. Hiermee controleer je de spanning en heb je altijd een hulpmiddel op zak voor reparaties. Mocht je als paardenhouder advies willen hebben of tegen problemen aanlopen, dan kun je altijd contact met KOLTEC opnemen. Als specialist in afrastering helpen ze je graag verder. Als producent van de apparatuur is er veel productkennis voorhanden. Mogelijke reparaties worden snel en tegen gunstige kosten uitgevoerd. Op de in Nederland geproduceerde apparaten wordt vijf jaar garantie geven, zonder registratieverplichting.”
Kijk voor meer informatie ook op www.koltec.nl
