Op woensdag 22 november zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Hét moment waarop Nederland de politieke koers van de komende jaren zal aangeven. Met nog een kleine maand te gaan, is LTO druk bezig met de lobby in Den Haag. Verkiezingsprogramma’s zijn geschreven en nieuwe partijen zijn ontstaan. Een overzicht de inzet van LTO Nederland richting de verkiezingen en de belangrijkste punten voor de paardensector uit diverse verkiezingsprogramma’s.
De provinciale statenverkiezingen eerder dit jaar lieten zien dat de Nederlandse samenleving veel waarde hecht aan de Nederlandse landbouw, aan voedsel en aan een mooi en leefbaar platteland. LTO heeft de politieke partijen gevraagd deze oproep in het achterhoofd te houden bij het schrijven van de verkiezingsprogramma’s. En bij de vorming van het nieuwe kabinet hier werk van te maken.
LTO Puntenplan Tweede Kamerverkiezingen 2023
In aanloop naar de verkiezingen in november heeft de LTO in augustus een puntenplan gepresenteerd. Dit plan is gedeeld met de politieke partijen als inbreng voor de verkiezingsprogramma’s. Het plan bevat 22 concrete voorstellen die moeten bijdragen aan zekerheid, stabiliteit en vertrouwen voor de agrarische sector waaronder ook de paardenhouderij.
Het puntenplan gaat verder dan alleen de landbouwsector: het gaat om voedselzekerheid, een vitaal platteland en een groene omgeving. Toekomstbestendigheid met een sector die de klimaat-, biodiversiteit- en waterdoelen op een realistische manier aan kan. Waarbij ruimte is voor de diversiteit in de sector, met ieder een ander verdienmodel, afzetmarkt en ontwikkelpad. En waarbij boeren, tuinders en paardenhouders uit kunnen gaan van consequent en consistent beleid vanuit de overheid.
Agrarische Programmatracker
Verkiezingsprogramma’s geven een goed beeld met welke inzet de partijen de verkiezingen in gaan. Om het overzicht te houden, werkt LTO met een Agrarische Programmatracker. Hierin zijn voor de agrarische sector belangrijkste passages overzichtelijk te vinden en te rangschikken. Ook bevat de Programmatracker een overzicht van de volledige programma’s van de verschillende politieke partijen.
Een overzicht van de standpunten van diverse politieke partijen over voor de paardenhouderij enkele belangrijke thema’s is hieronder te vinden.
Thema dierenwelzijn
Sectoren waarin dieren centraal staan zijn steeds vaker onderwerp van het politieke debat. Zo ook de paardensector. Daarbij gaat het met name over de borging van het welzijn van de dieren en in welke mate de overheid daarin bepalend moet zijn.
BBB vindt we moeten accepteren dat het houden van dieren, zowel als hobby, zoals bijvoorbeeld bij kinderboerderijen en hertenkampen maar ook in de landbouw, gevolgen heeft voor hun vrijheid en natuurlijk gedrag. Ook stellen zij voor om wettelijk afstand te nemen van de motie Vestering (over het houden van dieren). De VVD vindt dierenwelzijn voorwaardelijk voor het houden van dieren. Onnodig dierenleed moet worden voorkomen met duidelijke kaders. Dierenmishandeling moet hard worden aangepakt. Onder andere door middel van een levenslang houdverbod voor dierenmishandelaars, door het hoger straffen en door het tegengaan van illegale handel. Volgens de CU moeten er eisen gesteld worden aan dierenwelzijn met betrekking tot het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag. Te denken valt aan weidegang, maten en oppervlakte van stallen en groepsgedrag. De SP wil dat dierenwelzijn overal in Nederland wordt gegarandeerd en stelt weidegang verplicht in de landbouw.
D’66 wil de juridische status van dieren versterken. Daarnaast introduceren zij een ombudsman voor natuur en dieren met de bevoegdheid om gevraagd en ongevraagd te onderzoeken of de overheid en andere instellingen zich houden aan de wet- en regelgeving met betrekking tot natuur en dierenwelzijn. Voor de PvdD worden de rechten van dieren worden in de Grondwet erkend en vastgelegd. En komt er een ministerie van Volksgezondheid en dierenwelzijn. Dit ministerie gaat zich bezighouden met het welzijn van mens én dier.
Zowel JA21, PVV en PvdD pleiten voor meer middelen om dierenleed en -mishandeling op te sporen en tegen te gaan. GL-PvdA vinden dat dierenfokkers en handelaren alleen nog mogen werken met een vergunning. Volt gaat enkel in op het transport van dieren en stelt dat het transport van levende dieren zoveel mogelijk moet worden beperkt en vervangen door enkel het vervoer van vlees of zaad/embryo’s. Ook de maximale vervoersduur van dieren willen zij verder verlagen en lang transport vanaf buiten de EU verbieden.
Eén partij benoemt in haar verkiezingsprogramma een aantal zaken die specifiek de paardensector aangaan. Dat is de PvdD waarbij zij het volgende hebben opgenomen in hun verkiezingsprogramma:
– Er komt een Paardenbesluit waarin de basisregels voor het welzijn van paarden wettelijk worden vastgelegd. Paarden krijgen de ruimte voor natuurlijk en sociaal gedrag in kuddes en de dagelijkse mogelijkheid om vrij te bewegen in de buitenlucht. Schadelijke trainingsmiddelen en -methoden worden verboden en er komt een minimumleeftijd waarop pony’s en paarden belast mogen worden.
– Markten en beurzen waar dieren worden verkocht of tentoongesteld, zoals paarden-, reptielen of vogelmarkten, worden verboden, net als online dierenmarkten of websites waar voor de verkoop gefokte dieren verhandeld worden.
– Politiepaarden worden niet langer ingezet bij rellen en er worden andere methoden voor oproerbeheersing ontwikkeld. Er komt zo snel mogelijk een einde aan de inzet van politiehonden als geweldsmiddel. Zo lang de politie nog honden en paarden gebruikt, moet het welzijn van de dieren voorop staan bij de training en het inzetten van de dieren.
Thema klimaat
Ook standpunten op het klimaat thema geven inzichten in de verschillen tussen de partijen. Wanneer er ingezoomd wordt op deadlines voor klimaatambities, volgt het volgende overzicht:
D’66 en GL-PvdA streven er beide naar om in 2040 klimaatneutraal te zijn als Nederland. PvdD vervroegt dit naar 2030. De VVD daarentegen wil maatregelen bij voorkeur Europees nemen, omdat dit effectiever is dan alleen nationaal beleid en het zorgt voor een gelijk speelveld in de EU. Tevens willen zij minder overlappende maatregelen die in de praktijk tot meer complexiteit en kosten leiden. Tot slot moet er ook meer aandacht komen voor de nationale uitvoerbaarheid van specifieke maatregelen.
Thema Natura2000, PAS-melders en Stikstof
Op het vlak van ruimtelijke ordening domineerde de afgelopen jaren de onderwerpen Natura 2000, PAS-melders en Stikstof. Volgens de VVD zijn de verplichtingen rondom Natura2000-gebieden niet toegespitst op de dynamiek van de natuur. Zij willen het in Brussel bespreekbaar om op termijn Natura2000-gebieden anders in te delen. Het uitgangspunt daarbij is geen kleiner, maar robuuster natuurareaal. Dat sluit aan bij het standpunt van BBB, die nog aanvult dat soorten en habitats die ten tijde van de toewijzing van een N2000 gebied niet aantoonbaar aanwezig waren, worden geschrapt uit de instandhoudingsdoelen. D’66 daarentegen gaat voor een uitbreiding van het aantal hectaren natuur en wil bufferstroken realiseren rondom Natura 2000-gebieden.
Nuance verschillen worden zichtbaar in de bewoordingen die partijen kiezen als het gaat om PAS-melders. Daarbij de kanttekening dat niet alle partijen iets opschrijven over PAS-melders in hun verkiezingsprogramma:
– BBB: De PAS-melders krijgen een generaal pardon en worden daarmee direct gelegaliseerd.
– BVNL: PAS-melders worden allemaal per direct gelegaliseerd, zoals de rechter heeft bevolen.
– CDA: Eerst moeten de PAS-melders en interimmers worden gelegaliseerd. Dat heeft de hoogste prioriteit en dat is rechtvaardig.
– GL-PvdA: We zoeken een oplossing voor de zogenaamde PAS-melders, interimmers, biologische boeren in en nabij natuurgebieden en andere knelgevallen.
– PVV: PAS-melders legaliseren.
– VVD: We blijven ons inzetten om PAS-melders – ondernemers die te goeder trouw en buiten hun schuld om geen geldige vergunning hebben – zo snel als mogelijk te legaliseren. Daarom krijgen zij, net als projecten van nationale veiligheid (zoals defensie en dijkversterking), prioriteit bij vrijkomende stikstofruimte. Uiteindelijk willen we dat elk bedrijf een passende vergunning heeft.
Op het vlak van stikstof zijn een aantal partijen sterk eensgezind. BBB, BVNL, FvD, PVV willen allen dat de huidige Stikstofwet van tafel gaat. Het CDA en JA21 schrijven te willen zoeken naar een werkbaar en juridisch houdbaar alternatief voor kritische depositiewaarde (KDW). De VVD geeft aan te willen sturen op een transparante, eerlijke en juridisch houdbare manier op reductie van uitstoot, stimuleren innovatie en hanteren een realistisch tijdspad waarin de daling gerealiseerd moet worden. Het CDA benoemt daarbij vast te willen houden aan de huidige streefjaar 2035. PvdD daarentegen vindt dat de stikstofneerslag op de meest overbelaste soorten natuur uiterlijk al in 2025 onder de veilige stikstofgrens (de kritische depositiewaarde) zou moeten zitten.
D’66 en VOLT gaan in op de stikstofemmissierechten. D’66 wil van verhandelbare fosfaat-, dier- en stikstofrechten af. Zij willen alle dierrechten per 2030 laten vervallen en omzetten naar een stikstofemissierechtensysteem met beperkte verhandelbaarheid. Deze stikstofemissierechten zouden gaan gelden voor alle diercategorieën. VOLT ziet dat stikstofrechten nu door private partijen worden opgekocht en doorverkocht aan de hoogste bieders. Dit wil Volt verbieden.
Thema wolf
Een onderwerp waar ook steeds meer paardenhouders zich zorgen over maken, is de wolf. Bijna alle partijen die iets over de wolf hebben opgenomen in hun verkiezingsprogramma – BBB, BVNL, CDA, CU en JA21 – zijn het met elkaar eens: beheer van de wolf moet mogelijk gemaakt worden. Alleen VOLT geeft aan in te willen zetten op natuurlijke oplossingen zoals de inzet van honden en ezels. Daarnaast vinden zij dat hekken vergoedt moeten blijven worden via de provincie om dieren te beschermen. En zetten zij in op het verenigen van natuurgebieden over grenzen heen zodat er voldoende ruimte komt voor de wolf.
Verkiezingsdebat
LTO geeft zelf geen stemadvies: we laten liever de kandidaat-Kamerleden zelf aan het woord om de visie op de agrarische sector te delen. Om de LTO-leden in positie te brengen een goede keuze te laten maken, organiseerde LTO in samenwerking met Nieuwe Oogst op woensdag 18 oktober een Landbouwverkiezingsdebat. Het debat is terug te kijken via deze link: nieuweoogstlive.nl/landbouwdebat-2023/.
