Naar aanleiding van de recente column van Dirk Willem Rosie over de Trekpaarden met gecoupeerde staarten die nog steeds op keuringen verschijnen, doken wij in deze materie. En zochten we uit hoe dit nu echt zit.
Hoewel het couperen van paardenstaarten in Nederland sinds 2001 officieel verboden is tenzij er een medische noodzaak is, zien we het nog steeds voornamelijk bij het Nederlandse Trekpaard. Dit betekent ook dat de paarden die zonder medische noodzaak gecoupeerd zijn niet meer mogen deelnemen aan keuringen en/of wedstrijden tenzij de handeling plaatsvond in een land waar dit verbod niet geld. Gelukkig is het in de tussentijd in steeds meer landen verboden en is in december 2016 via een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven in de wetgeving vastgelegd dat er ook geen gecoupeerde paarden meer mogen worden toegelaten tot keuringen wanneer dit in een land is gebeurd dat dit toestaat. Bovendien mogen deze paarden ook niet worden verhandeld. De uitzondering op de veterinaire redenen om te couperen blijft echter wel. Dit moet gepaard gaan met een officiële verklaring van een dierenarts met de reden voor het couperen, datum en plaats.
Wetgeving op Europees niveau
Het K.V.T.H.-stamboek ziet tijdens de keuringen en wedstrijden toe op het correct naleven van de huidige wetgeving, al zien ze het liefste deze laatste uitzondering ook verdwijnen. Iets wat met invoering van de nieuwe dierenwelzijnswet wel op de agenda staat. De wet die er eigenlijk al in 2018 zou komen is opnieuw uitgesteld en dus blijft het nog steeds afwachten. De nieuwe Wet Dieren is net aangenomen en daarin staat onder andere hoe we dieren gezond houden, bepaalde aspecten voor het welzijn en iets over de houders van dieren. Waar het stamboek op wacht is dat ze de houders van de paarden kunnen aanspreken op dit welzijnsaspect en dat dit op Europees niveau is opgenomen in de wetgeving. Wanneer dit zo is, dan is het inderdaad niet meer mogelijk om met een gecoupeerd paard mee te doen aan een evenement. Toch is dit wel een regel die het stamboek ook zelf in zijn reglement mag opnemen, waarna het rechtsgeldig is.
Waarom gebeurt het nog?
Binnen het stamboek is er na al die jaren nog steeds een tweedeling van kampen die het couperen voornamelijk zien als verminking en een groep van rond de vijftig fokkers die zich keert tegen de rest en blijft strijden voor het couperen. In eerdere publicaties werd beweerd dat een Trekpaard zonder staart nu eenmaal hoort en het bij het mennen of werken op het land niet altijd praktisch is. Wat uiteraard door inbinden of opbinden opgelost kan worden. Er werd zelfs geroepen dat een groot aantal topfokkers acuut zou stoppen met de fokkerij waardoor de betere merriestammen zouden verdwijnen. De voorzichtigheid van het stamboek om er op eigen initiatief resoluut een streep door te trekken is dus wel te begrijpen.
Snel oplossen
Toch zou de Sectorraad Paarden het zeer toejuichen als het definitieve coupeerverbod er komt. Voorzitter Guusje ter Horst hoopt dat de wet er snel ligt of het stamboek zelf het besluit neemt om de reglementen aan te scherpen. “Dat ligt kennelijk ingewikkeld bij het stamboek, maar soms moet je je rug rechthouden en impopulaire beslissingen nemen. Het moet gewoon stoppen en het is verboden. Ik snap dat sommige mensen het mooi kunnen vinden, maar het komt het welzijn niet ten goede. Iedereen weet dat de aandacht voor paardenwelzijn heel groot is, ook van buitenaf. Het helpt dan niet als in de sector zelf overtredingen worden begaan. Daarom wil ik iedereen oproepen om zich aan het verbod te houden en niet te proberen om daarvan af te wijken met argumenten die vaak niet ter zake doen. En uiteraard moeten we ervanuit kunnen gaan dat dierenartsen geen onterechte verklaringen afgeven.”
Voorkomen van medische noodzaak
Wat die argumenten betreft geeft dierenarts professor Marianne Sloet aan dat het in het verleden op de Universiteitskliniek voor Paarden te Utrecht maar een doodenkele keer voorkomt dat een staart om een veterinaire reden gecoupeerd moest worden. “Denk bijvoorbeeld aan een staart die ergens tussenkomt en ernstig beschadigd wordt, die aangetast wordt door een ernstige ontsteking of op een andere manier onherstelbare schade oploopt. Dan is couperen soms echt nodig in het belang van het paard.” Volgens Sloet kwam zoiets maar eens in de vijf jaar voor. “Daarbij ging het meestal om warmbloeden waar het gemis van de staart echt een probleem is en eigenaren dus alles willen proberen om de staart te behouden. Na de invoering van het coupeerverbod voor de trekpaarden liep nog steeds de helft van de veulens zonder staart rond. Die hadden vrijwel allemaal een in België afgegeven verklaring. Het is niet geloofwaardig dat na het coupeerverbod plotseling bijna alle koudbloedveulens een aandoening zouden hebben gehad die couperen nodig maakte. Hier lijkt dus duidelijk sprake van ‘misbruik’, omdat met een verklaring van ‘veterinaire noodzaak om te couperen’ wel deelgenomen mocht worden aan evenementen. Om dit misbruik in de toekomst te voorkomen is op hoog niveau besloten dat deze uitzondering er in de nieuwe wetgeving niet meer in staat: een trekpaard zonder staart, geboren na de datum van invoering, mag niet meer aan evenementen deelnemen.”
Trends binnen couperen
En hoewel er dus nog steeds geen uitbanning is wat het couperen van staarten betreft, zien we het de afgelopen jaren wel steeds minder worden. Op de K.V.T.H.-veulenkeuring van afgelopen jaar waren twee veulens zonder staart die beide niet zijn doorverwezen naar de Centrale Keuring. De cijfers van gecoupeerde staarten worden verder niet bijgehouden.
