De laatste paardenmarkt van dit jaar is inmiddels achter de rug; tijd om terug te blikken op een fenomeen dat de laatste jaren steeds kleiner wordt in omvang en tegelijkertijd onder een vergrootglas ligt. Dus rijst de vraag: wat is de toekomst van de paardenmarkt?
August van den Anker ziet als voorzitter van de Hedel Paardenmarkt de toekomst van hun evenement positief tegemoet. “Wij denken en hopen dat de paardenmarkten blijven bestaan en als we de handelaren peilen dan hebben we ook reden om daarin te geloven. Normaal gesproken stonden er rond de 1200 paarden bij ons op de markt en dit jaar waren het er maar 600. Desalniettemin is het een goede markt geweest zonder gekke dingen. Dat aantal is jammer, maar dat hoeft van ons volgend jaar niet per se weer op het oude niveau te zitten. Qua kosten komen we er wel uit en dat geeft ons weer iets om aan te sleutelen en optimaliseren.”
Kwaliteit omhoog
Waar Van den Anker dit keer positief over was is de kwaliteit van de paarden, al is dat iets wat je de afgelopen jaren al zag verbeteren. “De kwaliteit van de paarden gaat echt omhoog. Ook de vijf dierenartsen die op onze markt ter controle rondliepen, merkten op dat de paarden bovengemiddeld goed in conditie waren. Tussen de tien en twintig jaar geleden kregen we op de markt nog veel paarden die hun werk niet meer aan konden en die hier werden opgekocht. Dat is iets wat je bijna niet meer ziet. Dat zorgt er uiteraard samen met de marktwerking wel voor dat de paarden niet meer zo goedkoop zijn als vroeger. Ze zijn nu echt wel aan de prijs, dat is tenminste wat wij uit de handel horen.”
Nieuwe ontwikkelingen
Als we bij het onderwerp welzijn aankomen, merkt Van den Anker op dat ze de laatste jaren veel maatregelen hebben genomen om dat zo goed mogelijk te waarborgen. “We hebben veel waterpunten en voldoende voer. Daarnaast lopen er vijf dierenartsen rond die alles controleren. De paarden staan op stro en we hebben wat aanpassingen gedaan in de touwen waar ze aan vast staan. Het enige verbeterpunt van Eyes on Animals en ook vanuit onze eigen organisatie is de luide muziek vanuit het dorpscafé. De paarden mogen daar nog wel iets minder hinder van ondervinden, dus dat is ons nieuwe streven en hopen we voor volgend jaar op te lossen. Nieuw dit jaar is dat de export niet meer mocht plaatsvinden op de paardenmarkt en de paarden 48 uur in een exportstal moesten verblijven om vervolgens door de NVWA gekeurd te worden alvorens ze naar het buitenland mogen. Als dit netjes wordt nageleefd is dat naar mijn mening een positief punt voor het welzijn. Het is natuurlijk beter om ze niet na een dag op de markt meteen voor langere tijd op transport te zetten.”
Wat is het doel?
Daar is Valerie Jonckheer-Sheehy het helemaal mee eens. Valerie is hoofd gedrag en welzijn voor IVC Evidensia Nederland, een grote dierenartsengroep. Valerie is de enige dierenarts in Nederland met het specialisme gedragsgeneeskunde en zij was ook de eerste in Nederland om de dierenartsspecialisatie dierenwelzijn binnen te halen. Ook op internationaal gebeid is Valerie bekend als expert op het gebied van paardengedrag en welzijn. “Helaas gaat het vervoer van (slacht)paarden naar het buitenland niet even stressloos, dus kun je je afvragen of dat wel past bij hoe we het welzijn van onze paarden vandaag de dag willen waarborgen. Daarnaast wil ik niet zeggen dat paardenmarkten niet hun best doen om het welzijn hoog in het vaandel te houden, maar we moeten er wel met z’n allen over nadenken of een paardenmarkt nog toegevoegde waarde heeft voor de economie en samenleving. Al is dat niet mijn expertise en kan ik daar niet over oordelen. Natuurlijk had je ze jaren geleden nodig toen ze ontstonden, maar eigenlijk is het helemaal niet meer van deze digitale tijd. Het is naar mijn mening dus belangrijk dat de organisatie van een paardenmarkt een goede doelstelling heeft, ook als je dit afweegt tegen de ethische aspecten. Daarnaast is het welzijn van de paarden op de ene markt beter gewaarborgd dan de andere. Daarmee doel ik op of water en ruwvoer echt genoeg beschikbaar en binnen bereik liggen, want dit zijn wel de basisbehoeften van het paard. Bovendien moeten ze op een geschikte bodem staan, zodat ze niet kunnen uitglijden, ook niet tijdens het monsteren en bij voorkeur zouden ze er veilig op moeten kunnen liggen. Paarden kunnen wel urenlang blijven staan op eigen houtje maar ze horen wel tussendoor te kunnen liggen als ze dat willen. En daarbij is elk dier anders en reageert het anders op factoren uit de omgeving zoals een kermis of feesttent. Het ene paard gaat daar heel goed mee om en het andere krijgt daar enorm veel stress van.”
Voorkomen van conflicten
Ook is een markt volgens Valerie niet altijd de makkelijkste plek voor paarden, hun natuurlijke gedrag en veiligheid. “Ze staan in veel gevallen dicht naast paarden die ze niet kennen en dat kan conflicten opleveren. Jij zet thuis immers ook niet zomaar allerlei vreemde paarden bij elkaar in de wei. Dat, plus dat ze sneller ziektes op kunnen lopen zo dicht op elkaar moeten paardenmarkten wel in de gaten houden. Daarom is het goed dat er toezicht en controle is door onder andere de NVWA. Al vind ik tot slot nog steeds dat de paardenmarkten in de toekomst een helder en ethisch verantwoord doel moeten hebben en het paardenwelzijn boven alles moeten stellen, want er vinden nog steeds incidenten plaats die niet nodig zijn.” Daarmee doelt Valerie onder andere op de gebeurtenissen op de Zuidlaarder paardenmarkt afgelopen jaar (https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2022/10/20/nvwa-deelt-boetes-uit-op-paardenmarkt-zuidlaren).
