Een angstig kind in de les kan best een lastige opgave zijn, al helemaal wanneer het om een groepsles gaat. Natuurlijk zijn er vele wegen naar Rome, maar in dit artikel legt psycholoog, paardencoach en ORUN-instructrice Leoni Springer uit wat haar aanpak is.
Volgens Springer komt angst voort uit verschillende oorzaken die zowel reëel als irreëel kunnen zijn. “Een reëele angst komt bijvoorbeeld doordat een kind van het paard is gevallen of het gevoel heeft gehad dat het op een bepaald moment geen controle meer had. De irreëele versie komt vaak door wat anderen zeggen. Denk bijvoorbeeld aan ouders die angstig zijn, waardoor hun kind dit overneemt. Maar ook andere kinderen praten elkaar heel vaak angsten aan wanneer ze vertellen dat die ene pony bij hun heel hard ging of ging steigeren. Dat hoeft niet eens echt steigeren te zijn geweest, maar kinderen maken het vaak stoerder dan dat het in werkelijkheid was. Het is op dat moment een beetje afhankelijk van het karakter of zo’n kind juist de spanning wil opzoeken of daar bang van wordt en vervolgens niet meer op die pony durft.”
Vicieuze cirkel
In haar lessen richt Springer zich vooral op hoe mensen leren en denken, maar ook hoe paarden dat doen en welke combinaties dit oplevert. “Bij angst levert dit vooral een vicieuze cirkel op. De angst gaat in het lichaam zitten, waardoor de ademhaling en spierspanning stijgt. De kans dat hierdoor de pony harder gaat lopen is groot, wat een kind vervolgens weer eng vindt en ga zo maar verder. Daar kan je weinig aan veranderen wanneer je de spanning van het kind niet weg kan nemen.”
Comfortabel startpunt
Hoewel er dus verschillende oorzaken zijn voor angsten, pakt Springer ze toch allemaal redelijk hetzelfde aan. “Ik haal een kind wat bang is eigenlijk altijd meteen uit de groepsles. Daar heb ik immers weinig controle over wat er gebeurt, wat de andere pony’s doen en wat een kind allemaal oppakt van wat ik zeg. In de praktijk kan dit soms best lastig zijn, maar in een kwartiertje privéles, boekt u op zo’n punt veel meer vooruitgang. Ga in die privéles vooral terug naar een startpunt, waarbij het kind nog comfortabel is en geen spanning voelt. Stel dat stappen al spanning veroorzaakt, begin dan met poetsen. En maak vervolgens ministapjes om dat uit te bouwen met er in eerste instantie alleen op te stappen en vervolgens er weer af te stappen. Op dat moment is de angst nog te overzien.”
Angstboog
“Wanneer ze wel spanning gaan opbouwen, krijgen kinderen te maken met een angstboog en wordt het belangrijk om deze uit te zitten, anders wordt de angst alleen maar groter. Als een kind iets gaat doen wat hij spannend vindt, dan stijgt de spanning telkens een stukje meer totdat het hoogtepunt is bereikt. Dat punt is geen leuk punt, maar dat kost het lichaam veel energie, dus is dat niet lang vol te houden. Waarop de spanning weer afneemt. Als dat gebeurt dan heeft het lichaam geleerd dat het eigenlijk helemaal niet nodig was om bang te zijn en wordt er vooruitgang geboekt. Let er echter wel op dat u zeker weet dat het kind die angst uit durft en kan zitten, door een situatie te creëren die u in de hand hebt. Sla vooral geen stappen over, want wanneer dit fout gaat en het kind valt wel of raakt de controle kwijt, dan bent u veel verder van huis.”
Liedjes zingen en jongleren
“Wat ook helpt is zingen”, vertelt Springer enthousiast. “De hersenen kunnen namelijk maar één ding tegelijk. Dus wanneer een kind aan het zingen is, kan het zich niet met zijn angst bezig houden. Jongleren met twee balletjes is ook zoiets wat goed helpt als de pony daar braaf genoeg voor is. Jongleren vergt zoveel van de coördinatie dat het hele lichaam van het kind ontspant. En denk ook bijvoorbeeld eens aan lachen, waardoor het lichaam positieve stofjes aanmaakt die de angst minder maken op dat moment. Gewoon een gesprek aangaan is mijn inziens niet hetzelfde en niet intensief genoeg om een kind de angst te doen vergeten. Vaak is praten hier niet groot genoeg voor al ligt het ook aan het onderwerp en de grootte van de angst.”
Huiswerk
Tot slot benadrukt Springer dat een uurtje paardrijles in de week vaak geen zoden aan de dijk zet om echt over een angst heen te komen en moet je het daarnaast verder motorisch stimuleren om echt vooruitgang te boeken. “Angstige kinderen geef ik daarom oefeningen mee voor thuis bijvoorbeeld een aanspan- en ontspanoefening. Ik laat ze dit op verschillende momenten uitvoeren en vraag of ze het ook eens kunnen doen tijdens het fietsen naar school. Vaak merken ze dan dat het fietsen niet makkelijker wordt door het aanspannen. Door het ontspannen vaak en in meerdere situaties te oefenen, worden er nieuwe paden in de hersenen ingesleten en is de ontspanning op de pony vervolgens makkelijker op te roepen. Maar ook ademhalingsoefeningen en visualisatieoefeningen helpen bij sommige kinderen. Bij een visualisatieoefening moet een kind de spannende situatie die ze willen gaan oefenen voor zich zien. Een kind moet daar echter wel een beetje aanleg voor hebben. Laat het ze zo echt mogelijk voelen door de geluiden te laten horen en omgeving te ruiken. Hoe echter de situatie wordt gemaakt, des te meer geloven de hersenen dat het echt is. Vervolgens gaan de hersenen al die goede visualisaties onthouden in plaats van die ene val.”
Vond u dit artikel interessant? Bekijk dan ook het artikel over paardenmest en het welzijn verbeteren met licht.
Wilt u tweemaandelijks op de hoogte gehouden worden over alles wat er in de hippische sector speelt? Sluit dan voor maar €39,50 per jaar (6 nummers) een abonnement af op de Hippische Ondernemer.
