Veel manege-eigenaren maken zich zorgen over de aansprakelijkheid als een klant valt tijdens een les of rit. De paardensport brengt nu eenmaal risico’s met zich mee, en wanneer een ongeval gebeurt, rijst de vraag: wie is verantwoordelijk? In dit artikel behandelen we de juridische aspecten van deze aansprakelijkheid en geven we inzicht in wat manege-eigenaren kunnen doen om zichzelf te beschermen.
Wettelijke aansprakelijkheid: de basis
In Nederland is op grond van de wet in beginsel de bezitter van een dier aansprakelijk voor de schade die het dier veroorzaakt. Vaak is de eigenaar de bezitter, maar dat is niet altijd zo en een paard kan ook meerdere bezitters hebben. In dat laatste geval zijn de medebezitters hoofdelijk aansprakelijk voor de schade die het paard veroorzaakt. Het is anders als het paard wordt gebruikt in de uitoefening van een bedrijf. Dan is op grond van de wet niet de bezitter van het paard aansprakelijk, maar degene die het bedrijf uitoefent. Dit betekent dat als een klant tijdens een les valt en daarbij letsel oploopt, de manege-eigenaar, als bezitter van het paard, in principe aansprakelijk is. Dit kan leiden tot hoge kosten, zeker als er sprake is van ernstig letsel.
Wie is aansprakelijk?
De gedachte hierachter is dat een paard eigen energie heeft en daardoor zelfstandig een risico kan vormen voor zijn omgeving. Alleen als de schade het gevolg is van de eigen energie van het paard, is de bezitter aansprakelijk. Dat de bezitter van het paard of de ‘bedrijfsmatige gebruiker’ op grond van de wet aansprakelijk is, hoeft niet altijd te betekenen dat hij voor alle schade hoeft op te draaien. Er kan namelijk sprake zijn van zogenoemde ‘eigen schuld’. Als de schade tenminste mede een gevolg is van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend, wordt de (schade)vergoedingsplicht op grond van de wet verminderd.
Belang van voorzorgsmaatregelen
Een manier waarop manege-eigenaren hun aansprakelijkheid kunnen beperken, is door duidelijke en gedegen instructies te geven aan hun klanten. Als de eigenaar kan aantonen dat de klant voldoende geïnformeerd was over de risico’s en goed geïnstrueerd is, kan dit een rol spelen bij de beoordeling van de aansprakelijkheid. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de klant instructies heeft genegeerd of roekeloos gedrag heeft vertoond. Het is daarom van belang om klanten te wijzen op de risico’s van paardrijden, duidelijke instructies te geven en deze schriftelijk vast te leggen.
Deelnemersrisico
Paardrijden is een risicovolle sport, en klanten die deelnemen aan lessen of ritten worden geacht een bepaalde mate van risico te accepteren. Dit noemen we ook wel het ‘deelnemersrisico’. Dit principe houdt in dat iemand die deelneemt aan een sport met bekende risico’s, zoals paardrijden, in zekere mate zelf verantwoordelijk is voor eventuele ongelukken die uit het beoefenen van de sport voortvloeien.
Echter, het deelnemersrisico ontslaat de manege-eigenaar niet volledig van aansprakelijkheid. De eigenaar moet altijd voldoende maatregelen treffen om de veiligheid van de ruiters te waarborgen. Zoals het aanbieden van goed onderhouden materialen en uitrusting, een veilige omgeving en competente instructeurs.
Verzekeringen: een onmisbaar instrument
Een belangrijke bescherming tegen aansprakelijkheid is het afsluiten van een goede verzekering. Manege-eigenaren kunnen zich verzekeren tegen schade die ontstaat door ongevallen met hun paarden. Een aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven is essentieel voor elke manege, omdat deze dekking biedt voor letselschadeclaims van klanten.
Daarnaast is een ongevallenverzekering voor ruiters een verstandige aanvulling. Deze verzekering biedt klanten een uitkering bij letsel, ongeacht wie er aansprakelijk is voor het ongeval. Dit kan de schadevergoedingslast voor de manege-eigenaar verminderen.
Jurisprudentie: praktijkvoorbeelden
De rechtspraak biedt inzicht in hoe rechters omgaan met aansprakelijkheidskwesties in de paardensport. Zo hielden ze in een zaak waarbij een paard weigerde op een dubbelsprong, de manegehouder verantwoordelijk voor het letsel van de ruiter. Dit kwam omdat de manegehouder onvoldoende voorzorgsmaatregelen had genomen om het risico van zo’n weigering te beperken.
In een andere zaak waarbij een paard op hol sloeg, werd echter geoordeeld dat de manegehouder niet volledig aansprakelijk was. Dit omdat de ruiter onvoldoende ervaring had en niet in staat bleek om het paard te beheersen. De ruiter werd in dit geval geacht een deel van het risico te hebben geaccepteerd.
Conclusie
Hoewel de wet stelt dat manege-eigenaren aansprakelijk zijn voor schade door hun paarden, zijn er manieren om deze aansprakelijkheid te beperken. Duidelijke instructies, goed materiaal en het afsluiten van de juiste verzekeringen spelen hierbij een cruciale rol. Bovendien kunnen eigenaren zich beroepen op het deelnemersrisico, mits zij hun zorgplicht niet verwaarlozen.
Dit artikel is gemaakt met dank aan Wibe Reddingius van Langelaar Klinkhamer Advocaten.
